ÖZET: Doğum yaptıktan 10 ay sonra analık izninin verilip verilemeyeceği ile memura aylıksız izinde iken göreve başlamadan doğum sebebiyle aylıksız izin verilmesinin mümkün olup olmadığı hk. (29/01/2016-647)
Bakanlığınızda görev yapmakta iken eşinin yurt dışında görevlendirilmesi nedeniyle 25/08/2014-25/08/2016 tarihleri arasında aylıksız izne ayrılan memurun 14/12/2015 tarihli dilekçesi ile 14/02/2015 tarihinde doğum yapması sebebiyle 19/12/2014-12/04/2015 tarihleri arasında doğum öncesi 8 hafta ve doğum sonrası 8 hafta olmak üzere toplam 16 haftalık analık izninin verilmesini talep ettiğini, analık izni bitiminde ise aylıksız iznini kullanmak istediğini belirterek, ilgilinin geçmişte doğum yaptığı hususu göz önüne alındığında bahsi geçen personele doğum öncesi ve doğum sonrası analık izninin verilip verilmeyeceği ile göreve başlamadan doğum sebebiyle aylıksız izin verilmesinin mümkün olup olmadığına ilişkin görüş talep eden ilgi yazı incelenmiştir.
Bilindiği üzere, 657 sayılı Devlet Memurları Kanununun 104 üncü maddesinin (A) bendinde; "Kadın memura; doğumdan önce sekiz, doğumdan sonra sekiz hafta olmak üzere toplam onaltı hafta süreyle analık izni verilir. Çoğul gebelik durumunda, doğum öncesi sekiz haftalık analık izni süresine iki hafta eklenir. Ancak beklenen doğum tarihinden sekiz hafta öncesine kadar sağlık durumunun çalışmaya uygun olduğunu tabip raporuyla belgeleyen kadın memur, isteği hâlinde doğumdan önceki üç haftaya kadar kurumunda çalışabilir. Bu durumda, doğum öncesinde bu rapora dayanarak fiilen çalıştığı süreler doğum sonrası analık izni süresine eklenir. Doğumun erken gerçekleşmesi sebebiyle, doğum öncesi analık izninin kullanılamayan bölümü de doğum sonrası analık izni süresine ilave edilir. Doğumda veya doğum sonrasında analık izni kullanılırken annenin ölümü hâlinde, isteği üzerine memur olan babaya anne için öngörülen süre kadar izin verilir." hükmü yer almaktadır.
Anılan Kanunun 108 inci maddesinin (B) bendinde; "Doğum yapan memura, 104 üncü madde uyarınca verilen doğum sonrası analık izni süresinin bitiminden; eşi doğum yapan memura ise, doğum tarihinden itibaren istekleri üzerine yirmidört aya kadar aylıksız izin verilir." hükmü yer almaktadır.
Yukarıda yer alan hükümler çerçevesinde,
- 657 sayılı Kanunun 108 inci maddesinin (D) bendi kapsamında aylıksız izinli olan memurun aylıksız izin süresi içinde doğum yapacak olması sebebiyle göreve başlamaksızın aylıksız izninin kesilerek analık iznini kullanmak istemesi halinde kendisine göreve başlama şartı aranmaksızın doğum öncesi ve doğum sonrası analık izninin verilmesi gerektiği,
- Mazeret izninin bir çeşidi olan analık izninin memurun doğum yapmasına istinaden verilmesi sebebiyle söz konusu iznin mezkur Kanunda belirtilen süreler içerinde kullanılması gerektiği, doğumun erken gerçekleşmemesi kaydıyla doğum öncesi analık izninin hamileliğin 32. haftasından, doğum sonrası analık izninin ise doğum yaptığı tarihten itibaren verilmesi gerektiği değerlendirildiğinden; 14/02/2015 tarihinde doğum yapan ilgilinin doğumdan 10 ay sonra 14/12/2015 tarihinde analık iznini talep etmesi sebebiyle ilgiliye geçmişe dönük olarak doğum öncesi ve doğum sonrası analık izninin verilmesinin mümkün bulunmadığı,
- 657 sayılı Devlet Memurları Kanunun 108 inci maddesinin (D) bendi kapsamında aylıksız izinli iken doğum yapan ve yukarıda yer verilen sebeplere istinaden analık izni kullanamayan personelin göreve başlamadan doğum sebebiyle aylıksız izin talep etmesi halinde ilgiliye, doğum sonrası sekiz haftalık sürenin bitimini takip eden tarihten itibaren yirmi dört aylık sürenin bitimini aşmayacak şekilde, göreve başlama şartı aranmaksızın talep ettiği süre kadar doğum sebebiyle aylıksız izin verilmesi gerektiği, mütalaa edilmektedir.
