Tüp bebek sürecinde dikkat edilmesi gerekenler, tüm bebek sürecinde neler yapılmalı? Sürecin en önemli aşamalarından birisi olan embriyo transferi nasıl olur? Çiftlerin merakla araştırdığı tüp bebek tedavisine dair tüm merak edilenleri sizler için araştırdık.

Çocuk sahibi olamayan kişiler için yardımcı üreme teknikleri kapsamında yer alan tüp bebek tedavisi; yumurtaların daha rahat büyüyebilmesi, olgunlaşması ve sperm ile birleşerek embriyo gelişiminin sağlanabilmesi için yapılan işlemler bütünüdür.

Tüp bebek tedavisi uygulamasında birinci basamak kadından yeterli sayıda ve yeterli olgunlukta yumurta alabilmektir. Her kadının yaşına ve sağlık durumuna göre yumurta rezervi de farklı olacağından yumurta büyütme protokolü de farklılık gösterir. Öncelikle kadının yumurta rezerv durumu, hormon değerleri, kilosu ve yaşı göz önünde bulundurularak yumurta büyütme yönteminin belirlenmesi sağlanır.

TÜP BEBEK TEDAVİSİ NEDİR, NASIL OLUR?

Tüp bebek uygulaması, kadın ve erkek üreme hücrelerinin vücut dışında, laboratuvar ortamında döllenmesi işlemidir. Çiftler 1 yıl boyunca korunmasız ilişkiye girmelerine rağmen çocukları olmuyorsa, tüp bebek yöntemi uygulanır. Yumurtaların toplanması ve döllenmesi sonucunda embriyo transferleri yapılır. Güvenli bir yöntem olup, son yıllarda hızlı şekilde yaygınlaşma göstermiştir. Genellikle ileri yaşlarda uygulanır.

Embriyo transferi nedir?

Embriyo transferi, laboratuvar ortamında yumurta ve spermin bir araya getirilmesiyle suni yollarla döllenmiş olan embriyonun, kadının rahmine yerleştirilmesi işlemidir.

Embriyo transferi ne zaman yapılır?

Embriyo meydana geldikten sonra bazı aşamalarla gelişmeye başlar. Embriyolar iki hücreli aşamadan çok hücreli blastokist aşamasına kadar herhangi bir dönemde transfer edilebilmekle beraber, en sık tercih edilen transfer zamanı 4-8 hücreli aşamadır. Embriyolar bu aşamaya genellikle döllenmeden sonraki iki ya da üçüncü günde ulaşmaktadırlar. Yumurta toplanması işleminden sonraki 48-72 saat içerisinde embriyo transferi yapılabilir.

Çiftler; doğru olmayan bilgilendirmelerin etkisinde kalarak embriyo transfer günleri 5. gün olmayınca bazen üzüntüye kapılmakta ve şanslarının azaldığını düşünmektedirler. 5. gün yapılan blastokist transferi bazı ailelerde gebelik şansını artırırken, bazı ailelerde tam tersi etki yapıp bu şansı azaltabilir. Blastokist transferi yapabilmek için bazı şartların oluşması gerekmektedir. Tedavi sonrası toplanan yumurta sayısının 10 adetin üstünde olması, 3. gün en azından 3 adet birinci kalitede embriyo gelişiyor olması gibi. Bu şartlar yoksa blastokist transferine gitmek mevcut şansın azalmasına neden olabilir. O nedenle her denemede şansın daha yüksek olduğu bir transfer günü vardır. Bazen 5. gün uygunken, çoğu vakada 3. gün transferleri en yüksek başarıyı vermekte, eldeki embriyo sayısı çok az ise de bazen 2. gün transferi tercih edilmektedir.

Tüp Bebek Tedavisi Nasıl Gerçekleşir?

Yapılan ilaç tedavisi sürecinde kadın üreme hücreleri ile erkek üreme hücreleri uygun zamana varıldığında laboratuar ortamında bir araya getirilir. Burada döllenme sağlanır ve döllenme sonrasında embriyo aşaması gerçekleşerek bebek ürünü anne rahmine yerleştirilir. Bunda sonraki süreçte gebeliğin her aşaması doğal şekilde gerçekleşir. Tüp bebek yönteminin doğal bebek sahibi olmadan tek farkı kadın ve erkek üreme hücrelerinin anne bedeninde değil, laboratuvar ortamında gerçekleşiyor olmasıdır.

Dondurulmuş embriyo transferi ne zaman yapılır?

Dondurulmuş embriyolar ile gebelik denemesinde, kadının adet döngüsü başladığında tedaviye başlanır. Rahim duvarı (endometrium) kalınlığı ölçülür, gerektiğinde ovulasyon evresinde bazı hormon takviyeleri kullanılması istenir. Adet döngüsünün başlangıcından 3 hafta sonra, dondurulmuş embriyo transferi yapılabilir.

Daha fazla embriyo transfer edilmesi gebelik şansını arttırır mı?

Yardımcı üreme tekniklerinde transfer edilen embriyo sayısı ile klinik gebelik oranları arasında direkt bir ilişki mevcuttur.

En iyi klinik sonuçlar 2-4 embriyonun transfer edilmesi ile alınmaktadır, ikiden fazla sayıda embriyo transfer edildiğinde çoğul gebelik oranları oldukça yükselmektedir; ancak bu risk de artan kadın yaşı ile birlikte azalmaktadır.

Embriyo transferinde çoğul gebelik riski için nasıl önlemler alınır?

Çoğul gebeliklerin komplikasyon oranlarının yüksek olması ve erken doğum gibi nedenler ile maliyetin artması nedeni ile pek çok ülkede transfer edilen embriyo sayışının kısıtlanması yoluna gidilmektedir, ikiden fazla sayıda embriyo ancak 37 yaşından büyük ve daha önceki IVF/ICSI denemeleri nin başarısız olduğu hastalarda yapılmaktadır.

Günümüzde 35 yaşından genç her hastada sadece bir tane blastokist transfer edilmesi önerilmektedir.

EMBRİYO TRANSFERİ NASIL OLUR?

Embriyo transferi yapılırken hasta jinekolojik muayene pozisyonunda yatırılır. Vajinaya spekulum takıldıktan sonra steril serum fizyolojik ile temizlik yapılır. Ardından özel kültür sıvıları ile rahim ağzı temizlenir. Embriyolog transfer edilecek embriyoları katater içinde laboratuvardan getirir, işlemi yapacak olan hekim karından yapılan ultrason eşliğinde embriyoları rahim içine bırakır.

Embriyo transferi ağrılı bir işlem midir?

Embriyo transferi işlemi ağrılı bir işlem değildir ve anestezi gerektirmez.
Embriyo transferinden sonra neler yapılmalı?

• İşlem sonrası endometriyumu desteklemek için hastaya enjeksiyon fitil ya da krem şeklinde hormon ilaçları verilir. Luteal faz desteği adı verilen bu tedavi eğer gebelik oluşursa 10. haftaya kadar devam eder. Gebelik oluşmayıp adet kanamasının olduğu durumlarda ise kanamanın başlaması ile birlikte tedavi kesilir.
• Embriyo transferinden sonra kısa süreli (1 saatten az) yatak istirahatinin hamilelik başarı oranları üzerinde olumlu bir etkisi yoktur.
• Embriyo transferinden sonra uzun süreli (bir gece ile 24 saat arası) yatak istirahati de hamilelik oranlarını artırmamaktadır ve hatta bazı çalışmalar başarıyı düşürdüğünü öne sürmektedir.
• Embriyo transferinden sonra cinsel ilişkide bulunmak hamilelik oranlarını düşürmemektedir ve embriyonun tutunma şansını artırdığı konusunda da bazı kanıtlar vardır.  Ancak bu konuda daha fazla veriye gereksinim vardır.
• Günde 30 dakika yürüyüş gibi hafif egzersiz yapmanın tüp bebek tedavisinin başarısı üzerinde olumsuz etkisi olması olası değildir. Buna karşılık haftada 4 saatten fazla yüksek tempoda kardiyovasküler egzersiz yapmanın tüp bebek başarısını düşürdüğü, düşük yapma olasılığını artırdığı ve dolaysıyla kaçınılması gerektiği konusunda bazı kanıtlar vardır.
• Embriyo transferi sonrasında hastaların, çok stresli bir ortam olmadığı ve üreme sağlığına zarar verebilecek kimyasallara maruz kalınmadığı sürece iş hayatlarına ve normal günlük yaşantılarına geri dönmeleri daha pozitif sonuçlar doğurmaktadır.